Gids voor Bedrading en Kabeldikte in een Camper

1. Inleiding

Een camper heeft elektriciteit nodig voor verlichting, apparaten en opladen. Om alles veilig en goed werkend te houden, is het belangrijk om de juiste kabels te gebruiken. Een goede elektrische installatie voorkomt storingen, voorkomt gevaarlijke situaties zoals oververhitting en maakt het gebruik van elektrische apparaten eenvoudiger. In deze gids leer je welke kabels je nodig hebt, hoe je spanningsverlies voorkomt en hoe je zekeringen en beveiligingen correct toepast.

2. Kabeldikte en Capaciteit

2.1 Wat betekent kabeldikte?

De dikte van een kabel bepaalt hoeveel stroom hij kan vervoeren zonder oververhit te raken. Dit wordt uitgedrukt in vierkante millimeters (mm²). Hoe dikker de kabel, hoe meer stroom hij veilig kan dragen. Een te dunne kabel kan warm worden en smelten, wat kan leiden tot kortsluiting of zelfs brand.

2.2 Hoe bereken je de juiste kabeldikte?

De hoeveelheid stroom (in Ampère) die door een kabel loopt, wordt bepaald door het vermogen (Watt) en de spanning (Volt). De formule hiervoor is:

Stroom (A) = Vermogen (W) / Spanning (V)

Bij 12V-systemen moet de kabel dikker zijn dan bij 24V, omdat bij een lagere spanning meer stroom nodig is voor hetzelfde vermogen. Hoe hoger de stroom, hoe dikker de kabel moet zijn.

2.3 Voorkomen van spanningsverlies

Lange kabels kunnen spanning verliezen, waardoor apparaten slechter werken. Dit noem je spanningsval. Gebruik daarom dikkere kabels als de afstand groter wordt.

Spanningsval (V) = Stroom (A) × (2 × lengte (m) × weerstand koper) / kabeldikte (mm²)

Een spanningsverlies van meer dan 5% kan ervoor zorgen dat een apparaat minder goed functioneert. Vooral bij gevoelige apparatuur zoals een koelkast of waterpomp is het belangrijk om hier rekening mee te houden.

2.4 Welke kabeldikte heb je nodig?

Let op dat deze waarden gebaseerd zijn op een spanningsverlies van maximaal 5%.

3. Apparatuur en Vermogen

3.1 Hoeveel stroom verbruiken apparaten?

Hier zijn enkele voorbeelden van apparaten in een camper en hun stroomverbruik:

• LED-verlichting (12V): 3-5 W per lamp (~0,25–0,4 A per lamp)
• Koelkast (12V compressor): 40-100 W (5–8 A)
• Waterpomp (12V): 50–100 W (~4–8 A tijdens gebruik)
• Standkachel (12V, diesel/gas): 10-50 W
• Omvormer (12V -> 230V): 10 A per 100 W belasting
• Zonnepanelen (100 Wp): ~5–6 A laadstroom

3.2 Verschil tussen 12V en 230V

• 12V en 24V worden gebruikt voor de basisvoorzieningen zoals verlichting, koelkast en ventilatie.
• 230V wordt gebruikt voor apparaten zoals een laptop of koffiezetapparaat, meestal via een omvormer of walstroom.
• Een omvormer zet 12V of 24V om naar 230V, maar verbruikt ook zelf stroom, waardoor dit minder efficiënt is dan directe 12V-verbruikers.

4. Bekabeling en Installatie

4.1 Welke kabelsoorten gebruik je?

• Dunne kabels (1,5 - 2,5 mm²): Voor verlichting en USB-laders.
• Dikkere kabels (4 - 10 mm²): Voor waterpompen en koelkasten.
• Zware accukabels (25 mm² en meer): Voor omvormers en hoofdverbindingen.
• 230V-kabels (3×1,5 mm² of 3×2,5 mm²): Voor stopcontacten en netstroomaansluitingen.

4.2 Hoe leg je kabels aan?

• Houd 12V en 230V kabels gescheiden voor veiligheid.
• Bevestig kabels goed met tyraps of kabelklemmen zodat ze niet losraken.
• Gebruik ribbelbuizen of rubberen doorvoeren om beschadiging te voorkomen.

4.3 Hoe verbind je kabels veilig?

• Gebruik krimpverbindingen in plaats van solderen, zodat ze stevig vastzitten.
• Vermijd onnodige stekkers die extra weerstand en storingen kunnen veroorzaken.
• Gebruik zekeringhouders om kortsluiting te voorkomen.

5. Zekeringen en Beveiliging

5.1 Welke zekeringen gebruik je?

• Steekzekeringen (blade-fuses): Voor kleine apparaten (1-40A).
• Midi/Mega-zekeringen: Voor zware apparaten zoals een omvormer.
• Automatische zekeringen: Handig omdat ze zichzelf resetten.
• Aardlekautomaten (230V): Nodig voor walstroomaansluitingen.

5.2 Hoe bepaal je de juiste zekering?

Een zekering moet de kabel beschermen, niet alleen het apparaat. Gebruik:

1. Apparaatstroom (I = P / U) om te berekenen hoeveel stroom nodig is.
2. Kabelcapaciteit, zodat de zekering niet hoger is dan wat de kabel aankan.

6. Veiligheidsrichtlijnen

6.1 Algemene regels

• Volg de NEN 1010-norm voor 230V installaties.
• Schakel altijd de stroom uit voordat je werkt aan de bedrading.
• Zorg voor voldoende ventilatie rond accu’s en elektrische apparaten.
• Gebruik een hoofdschakelaar om de stroomvoorziening eenvoudig te kunnen uitschakelen.

6.2 Voorkomen van kortsluiting

• Gebruik afgeschermde zekeringhouders.
• Plaats een hoofdzekering dicht bij de accu.
• Sluit 230V-aarde correct aan voor veiligheid.

Met deze gids kun je een veilige en betrouwbare elektrische installatie in je camper aanleggen. Zorg voor de juiste kabels, zekeringen en aansluitingen om problemen en storingen te voorkomen!